Στο παρόν 9ο τεύχος του επιστημονικού περιοδικού Χωρο-Γραφίες περιέχονται έξι (6) πρωτότυπες εργασίες, στην επιστημονική  στόχευση των άρθρων που έχουν δημοσιευτεί και στο παρελθόν. Στην  σύντομη αναφορά στο περιεχόμενο των άρθρων, που ακολουθεί, θα διαπιστώσετε την συνεισφορά τους στα επί μέρους διακριτά επιστημονικά πεδία που διαπραγματεύονται.

Η μελέτη των Γρηγοριάδου Μαρίας, Πολυχρονόπουλου Δημήτρη, Ρόδη Άλκηστις, με τίτλο "Μετασχηματισμοί του δημόσιου αστικού χώρου στα όρια με τη θάλασσα. Ανασχεδιασμός της πλατείας Ελευθερίας στην πόλη της Καβάλας" εντάσσεται στο πεδίο των αστικών αναπλάσεων. Αφορά στην ανάλυση της αρχιτεκτονικής πρότασης που απέσπασε το πρώτο (Α’) βραβείο στον αρχιτεκτονικό διαγωνισμό προσχεδίων για την ανάπλαση της κεντρικής πλατείας της Καβάλας, την Πλατεία Ελευθερίας, καθώς και την σύνδεσή της με το θαλάσσιο μέτωπο της πόλης και τις περιβάλλουσες περιοχές, οι οποίες συνιστούν τμήμα του ευρύτερου ιστορικού κέντρου της πόλης. Διαχρονικά στην ιστορία της, η Καβάλα, μία παλαιά πόλη με εξαιρετική νεότητα, υπήρξε ένα ‘σταυροδρόμι των αιώνων’, μία αέναη διασταύρωση απτών και μη απτών ‘ροών/διαδρομών’. Η περιοχή ανάπλασης γίνεται αντιληπτή ως χώρος νοημάτων. Μέσω της πρότασης, εντοπίζεται, ερμηνεύεται και επανερμηνεύεται η ιστορικότητά της περιοχής, προκειμένου να μετασχηματίσει το χώρο επέμβασης για το παρόν και το μέλλον. Έχοντας ως βασική μέριμνα τον επαναπροσδιορισμό της Πλατείας, η επέμβαση αναπτύσσεται με βάση δύο άξονες, κάθετους μεταξύ τους, και το κόμβο που αυτοί σχηματίζουν, δημιουργώντας ένα νέο, σύγχρονο κεντρικό δημόσιο χώρο στην πόλη της Καβάλας.

Στο άρθρο της Βλαχονάσιου Ελένης με τίτλο Making/Re-making: representational devices of creation γίνεται μια αποτίμηση της επιστημονικής εκδήλωσης  με τίτλο “Making/Re-making”, όπου εγκαινιάστηκε μια συζήτηση που αναζητούσε διασταυρώσεις και κοινά πεδία ανάμεσα σε μορφές της τέχνης και σε έργα μηχανικών. Η ευρύτερη έννοια του making ως «πράττειν» βρίσκεται μέσα στην προσέγγιση κάθε είδους δημιουργικότητας, από τον αρχιτεκτονικό σχεδιασμό έως την εικαστική σύνθεση και την κατασκευή, εστιάζοντας ειδικότερα στις έννοιες της αναδημιουργίας, του επανασχεδιασμού και της ανακατασκευής, ως εναύσματα για τη θεώρηση του χώρου. Η εκδήλωση είχε στόχο να αναδειχθούν διαφορετικές προσεγγίσεις του “Re–making” ως ένα ψηφιδωτό χωρικών προθέσεων και επιστημονικών εκδοχών, που διαμορφώνουν ένα πεδίο συνάντησης μεταξύ μηχανικών και εικαστικών δημιουργών. Υπό αυτό το πρίσμα, το “πράττειν” μεταλλάσσεται από όχημα υλοποίησης σε παραγωγικό μηχανισμό, που ενεργοποιεί αφηγήσεις, αναδεικνύει συλλογικότητες, ανακαλεί μνήμες και παράγει απρόσμενους συνειρμούς και εμπειρίες του χώρου.

Η μελέτη της ερευνητικής ομάδας των Σ. Μπίθαρη, Χ. Πικριδά, Β. Τσιούκα, Ι-Α. Κάρολου, Κ. Μπέλλα, με τίτλο «Η συμβολή της τρισδιάστατη αποτύπωση βιομηχανικών υποδομών με έμφαση στην δημιουργία τρισδιάστατου φωτορεαλιστικού μοντέλου» εντάσσεται στο πεδίο των αποτυπώσεων με σύγχρονες τεχνολογίες. Αποτελεί περαιτέρω επεξεργασία ερευνητικού έργου που πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο της πρόσκλησης ΕΡΕΥΝΩ – ΔΗΜΙΟΥΡΓΩ – ΚΑΙΝΟΤΟΜΩ (κωδ.: T2EΔK-00708) με συμμετέχοντες εταίρους το Παν. Ιωαννίνων, ΑΠΘ, TekMON και ΕΛΠΕ Group. Περιγράφει τη διαδικασία μετρήσεων πεδίου καθώς και τη συμβολή της 3D Ψηφιακής Τεκμηρίωσης σε πολύπλοκες βιομηχανικές εγκαταστάσεις. Η όλη εφαρμογή πραγματοποιήθηκε στις εγκαταστάσεις των Ελληνικών Πετρελαίων στη Βόρεια Ελλάδα (ΕΛΠΕ). Για το σκοπό αυτό χρησιμοποιήθηκαν επίγειοι σαρωτές λέιζερ (TLS) για την τρισδιάστατη γεωμετρική αποτύπωση και δέκτης GNSS για τον υπολογισμό θέσης που απαιτείται στη διαδικασία της γεωαναφοράς. Μέσα από την παρούσα μελέτη, γίνεται προσπάθεια να τονιστεί η αξία της τρισδιάστατης ψηφιακής αποτύπωσης στη δημιουργία ψηφιακών διδύμων με έμφαση στις πολύπλοκες βιομηχανικές εγκαταστάσεις.

Το άρθρο των Ιω. Τσιωνά, Αικ. Μπαλτζοπούλου, Β. Τσιούκα, Αθαν. Καραμπίνη με τίτλο «Εντοπισμός διαδρομών εκκένωσης με εκτιμώμενη
υψηλή διακινδύνευση σε περίπτωση σεισμικού κινδύνου» εξετάζει το ζήτημα του κινδύνου κατά την πεζή μετακίνηση σε οδούς διαφυγής σε περίπτωση σεισμού με χρήση GIS. Η εκτίμηση του βαθμού αυτού του κινδύνου έχει μελετηθεί σε μακροσκοπικό επίπεδο χωρίς να λαμβάνει υπόψη τοπικά χαρακτηριστικά. Στο παρόν άρθρο προτείνεται η εκτίμηση της τρωτότητας και της διακινδύνευσης στο χωρικό επίπεδο οδικών τμημάτων, που επιτυγχάνεται με υπολογισμό παραμέτρων τρωτότητας και διακινδύνευσης. Οι παράμετροι προκύπτουν από παράγοντες κινδύνου που υπάρχουν λόγω των πολεοδομικών, λειτουργικών ή τεχνικών χαρακτηριστικών του αστικού ιστού επηρεάζοντας τα οδικά τμήματα. Παρέχεται εκτίμηση αναφορικά με το ποιες διαδρομές είναι περισσότερο ή λιγότερο ασφαλείς κατά την καταφυγή. Η μέθοδος εφαρμόστηκε με χρήση παραμετροποιημένου Γεωγραφικού Συστήματος Πληροφοριών στην περιοχή του Δήμου Καλαμαριάς.

To άρθρο του Ελ. Παναγιωτόπουλου με τίτλο «Πληθοπορισμός και τεχνολογίες της Γεωπληροφορικής για την προσωποποιημένη πρόσκληση ιδιοκτητών στις πράξεις εφαρμογής» αφορά μια πρωτογενή έρευνα μέσω ερωτηματολογίων, ώστε να καταγραφεί η ικανοποίηση των ιδιοκτητών από την διοικητική διαδικασία και να προταθεί ένα μοντέλο προσωποποιημένης δημοσίευσης/πρόσκλησης/ενημέρωσης, το οποίο μπορεί να εφαρμοστεί και στο Ελληνικό Κτηματο­λόγιο. Στηρίζεται στη διαπίστωση ότι κατά τη διαδικασία της πράξης εφαρμογής, προβλέπεται σε κάποια στάδια η συμμετοχή των ιδιοκτητών, μετά από ανάλογη πρόσκληση. Ο προβλεπόμενος τρόπος πρόσκλησης των ιδιοκτητών πραγματοποιείται σήμερα κυρίως μέσω του τύπου και της αντίστοιχης τοιχοκόλλησης στο Δημοτικό κατάστημα. Η μη υποβολή της αρχικής δήλωσης ιδιοκτησίας επισύρει κάποιες δεσμεύσεις στη κυριότητα, συνεπώς, η κοινοποίηση της πρόσκλησης αποτελεί κομβικό σημείο της όλης διαδικασίας. Το προτεινόμενο μοντέλο συνδέει χωρικά στοιχεία με τον ιδιοκτήτη και μπορεί να εφαρμοστεί σε κάποιες περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης. Η δόμηση της κατάλληλης βάσης δεδομένων μπορεί να πραγματοποιηθεί με τη διαδικασία του πληθοπορισμού, με εκκινητή το Υπουργείο Οικονομικών και χρήστες, τους ιδιοκτήτες. Αν οριοθετηθεί η περιοχή μελέτης και εφαρμοστεί η τεχνολογία της Γεωπληροφορικής τότε δημιουργούνται οι συνθήκες για μια προσωποποιημένη πρόσκληση.

Το άρθρο των Κούλαλη Παναγιώτας, Αναστασίου Τέλλιου και Σωτήρη Διπλάρη με τίτλο «Χώρος, πολιτιστικά δρώμενα και προηγμένες τεχνολογίες» εντάσσεται στο πεδίο των τεχνολογιών διαδραστικών συστημάτων και τρισδιάστατων ανακατασκευών. Επικεντρώνεται στην παρουσίαση του έργου «ΧΡΩΜΑΤΑ», μια πλατφόρμας που χρησιμοποιεί περιεχόμενο από διαδικτυακές πηγές και πολιτιστικούς φορείς, όπως δεδομένα από εικόνες, βίντεο, κείμενα, ήχο και τρισδιάστατα μοντέλα με στόχο το σχεδιασμό εικονικών περιβαλλόντων με τρισδιάστατες τεχνικές ανακατασκευής. Το έργο στοχεύει να δώσει ώθηση στην αναβίωση της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς (ICH) μέσω της ενθάρρυνσης της δημιουργίας συνεκτικών και ολοκληρωμένων εμπειριών. Η ανάπτυξη της πλατφόρμας καθοδηγείται και επικυρώνεται από σενάρια πραγματικών περιπτώσεων χρήσης στα οποία σχεδιαστές και δημιουργοί σχεδιάζουν εικονικές εμπειρίες επιλεγμένων εθίμων του ελληνικού πολιτισμού. Η διαφύλαξη της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς είναι ένας σημαντικός παράγοντας για τη διατήρηση της κοινωνικής συνοχής μαζί με την πολιτισμική ποικιλομορφία, αλλά είναι επίσης και  μια πρόκληση για τις  σύγχρονες κοινωνίες. Τον τελευταίο καιρό, οι εξελίξεις στις ψηφιακές τεχνολογίες εικονικής πραγματικότητας και στην τεχνητή νοημοσύνη ανοίγουν νέους δρόμους στην κατανόηση και την καλύτερη αντίληψη της άυλης κληρονομιάς.

Κλείνοντας το εισαγωγικό σημείωμα του 9ου τεύχους του περιοδικού ΧωροΓραφίες σας θυμίζουμε ότι για τα θεματικά πεδία που ενδιαφέρουν το περιοδικό μας, μπορείτε να ανατρέξετε στην αρχική σελίδα του ιστοτόπου μας.

Περιμένουμε την υποβολή νέων άρθρων, τα οποία σύμφωνα με την πάγια τακτική μας, στέλνονται χωρίς τα διακριτικά των συγγραφέων σε τουλάχιστον δύο κριτές. Καταληκτική ημερομηνία υποβολής άρθρων για το επόμενο (10ο τεύχος) είναι η 30η Απριλίου 2023. Την υποβολή των προς κρίση άρθρων θα πρέπει να συνοδεύει δήλωση των συγγραφέων ότι το άρθρο δεν έχει δημοσιευτεί σε άλλο περιοδικό ή πρακτικά συνεδρίων και ότι στην περίπτωση της έγκρισης ηλεκτρονικής δημοσίευσης των άρθρων τους μας μεταβιβάζουν τα πνευματικά δικαιώματα δημοσίευσης.

Σέρρες, 10 Δεκεμβρίου, 2022

Λίλα Θεοδωρίδου

Υπεύθυνη έκδοσης