Το τέταρτο τεύχος του περιοδικού Χωρο-Γραφίες (τομ.3 / αρ.1) περιέχει έξι ενδιαφέροντα άρθρα που προσθέτουν νέες τεκμηριωμένες προσεγγίσεις μέσα στα πλαίσια των θεματικών περιοχών που δημοσιεύει το ηλεκτρονικό επιστημονικό περιοδικό μας.

Το πρώτο άρθρο των Γεωργίου Αρχοντάκη, Μαρίας Βλάχου, Ορθοδοξίας Αραμπατζή και Βασίλειου Παγούνη με τίτλο «Ο συνδυασμός γεωδαιτικών τεχνικών στις αποτυπώσεις μνημείων. Εφαρμογή στο Ρωμαϊκό Ωδείο Πάτρας» στόχο έχει να παρουσιάσει τις δυνατότητες καταγραφής και αποτύπωσης μνημείων με χρήση επίγειων τρισδιάστατων σαρωτών laser με εφαρμογή στο Ρωμαϊκό Ωδείο Πατρών. Η εργασία εστιάζει στα κύρια στάδια της τρισδιάστατης σάρωσης, από το στάδιο της συλλογής των σημείων, έως αυτό της αξιολόγησης του τρισδιάστατου μοντέλου και τη σύγκρισή του με προϊόντα άλλων τεχνικών αποτύπωσης. Στη περίπτωση του Ρωμαϊκού Ωδείου Πατρών παρουσιάζονται τα αποτελέσματα των συγκρίσεων που πραγματοποιήθηκαν, αποδεικνύοντας ότι η τρισδιάστατη σάρωση μπορεί να χρησιμοποιηθεί σαν μία ακριβής, πολύ γρήγορη και χαμηλού κόστους διαδικασία, ενώ γίνονται προτάσεις για περαιτέρω διερεύνηση.

Το δεύτερο άρθρο με τίτλο «Εκτίμηση των ταχυτήτων μετακίνησης επιλεγμένων σημείων του Ελληνικού Χώρου από μετρήσεις GNSS» των Μπίθαρη Στυλιανού και Κατσουγγιαννόπουλου Συμεών εξετάζει τις ταχύτητες μετακίνησης επιλεγμένων σημείων ενός γεωδαιτικού δικτύου εγκατεστημένου στην Ελλάδα. Η συμβολή της γεωδαισίας και των δικτύων GNSS (Global Navigation Satellite System), είναι σημαντική καθώς υπολογίζονται χρήσιμες ποσότητες που μπορούν να αξιοποιηθούν στη συνέχεια σε γεωδυναμικές μελέτες, στην εκτίμηση παραμορφώσεων αλλά και στα γεωδαιτικά δίκτυα (και κατ' επέκταση και την τοπογραφία) για την εκτίμηση των χρονικών μεταβολών των διαφόρων χωρικών ποσοτήτων (πχ. συντεταγμένες). Το δίκτυο μελέτης, αποτελείται από 32 μόνιμους σταθμούς αναφοράς GNSS, από του οποίους οι  17 αφορούν την ελληνική επικράτεια, στο πλαίσιο αναφοράς του ITRF08 και αφορά το χρονικό διάστημα 2010-2011. Παράλληλα γίνεται παρουσίαση αρκετών παρόμοιων μελετών και τα αποτελέσματα συγκρίνονται μ’ αυτά που προέκυψαν από τις επιλύσεις. Τα αποτελέσματα κρίνονται ικανοποιητικά σε σχέση με τα αναμενόμενα επίπεδα ακριβείας, καθώς οι διαφορές με τις επίσημες επιλύσεις που παρουσιάζονται από τη EUREF, για τις οριζόντιες ταχύτητες μετακίνησης, κυμαίνονται από 0.6 mm/yr  έως 2 mm/yr.

Το τρίτο άρθρο της ερευνητικής ομάδας των  Συλλαίου Στέλλας, Μπουσιούκα Σοφίας, Πότσιου Χρυσής και Πατιά Πέτρου με τίτλο “Επισκόπηση εφαρμογών της Εθελοντικής Γεωγραφικής Πληροφορίας με έμφαση στην  Πολιτισμική Κληρονομιά» διερευνά ένα νέο και αναπτυσσόμενο τομέα, την Εθελοντική Γεωγραφική Πληροφορία (ΕΓΠ) και ειδικότερα τις εφαρμογές της στην τεκμηρίωση της πολιτιστικής κληρονομιάς και την αρχαιολογία. Μέσω σχετικής βιβλιογραφικής και διαδικτυακής έρευνας εξετάζονται τα πλεονεκτήματα και οι δυσκολίες στην χρήση του εργαλείου στη διεθνή σκηνή καθώς και οι δυνατότητες εφαρμογής του  στην Ελλάδα. Προτείνεται τέλος η λήψη μέτρων και η θεσμοθέτηση της χρήσης της ΕΓΠ ώστε να αξιοποιηθεί η σύγχρονη τεχνολογία.

Στο τέταρτο άρθρο με τίτλο «Γεωγραφικές Ενδείξεις Προέλευσης σε Αγροδιατροφικά Προιόντα. Χαρτογράφηση της Ελληνικής Συμμετοχής», ο Ιωάννης Σωτηρίου διαπραγματεύεται ένα ενδιαφέρον θέμα: το πλαίσιο δημιουργίας και διάδοσης των Γεωγραφικών Ενδείξεων Προέλευσης (GIs) ως ένα εργαλείο ενίσχυσης της καινοτομίας, στήριξης της τοπικής ανάπτυξης και διατήρησης της βιοποικιλότητας. Η επισήμανση του «τόπου» προέλευσης στις ετικέτες των προϊόντων, αν και κατά βάση μια ευρωπαϊκή υπόθεση, αποτελεί σήμερα μια διαρκώς επεκτεινόμενη εμπορική πρακτική. Η υπερατλαντική διαμάχη για το εύρος της νομικής προστασίας, η συνύπαρξη GIs, Τrademarks και ΙP αποτελούν ζητήματα που απασχολούν εκτενώς τη σύγχρονη βιβλιογραφία. Στο πλαίσιο των παραπάνω διαπιστώσεων, εξετάζεται η κοινοτική βάση DOOR και οπτικοποιούνται οι 1427 καταχωρίσεις της, με εμφανή την υπεροχή των μεσογειακών χωρών. Η ελληνική συμμετοχή εμφανίζεται ιδιαίτερα ενισχυμένη, γεγονός που εξηγείται από την ποικιλομορφία του τόπου, την αυξημένη βιοποικιλότητα, την τουριστική προσέλευση και την ενεργοποίηση των παραγωγών.

Στο πέμπτο άρθρο με τίτλο «Τα σύγχρονα νεκροταφεία ως πολυδιάσατα αστικά κενά. Χωρικός σχεδιασμός των χώρων ταφής σε σχέση με το αστικοποιημένο περιβάλλον» η συγγραφέας Ζαβράκα Δέσποινα επανεπεξεργάζεται ένα παλαιότερο άρθρο της και προσθέτει νέα στοιχεία. Ισχυρίζεται ότι μια από τις σημαντικότερες αλλαγές που σχετίζονται με τη χωροθέτηση των χώρων ταφής τοποθετείται χρονικά ανάμεσα στο τέλος του 18ου και τις αρχές του 19ου αιώνα, όπου για υγειονομικούς κυρίως λόγους, τα νεκροταφεία των μεγάλων ευρωπαϊκών πόλεων σταδιακά μεταφέρονταν εκτός των αστικών ορίων. Η απομάκρυνση αυτή αποτέλεσε μια ισχυρή τάση με πολλαπλές αναγνώσεις. Οι χωρικές ποιότητες των νέων αυτών τύπων κοιμητηρίου εξετάζονται στο πλαίσιο της συνεχούς μεταβλητότητας του αστικού περιβάλλοντος. Σε ότι αφορά στην αστική συνάφειά τους ορίζονται ως τόποι «εκτοπισμένοι» από τον πυρήνα της πόλης, εκφράζουν ένα «όριο» τόσο χωρικό, όσο και συμβολικό που προσδιορίζει σε μεγάλο βαθμό τη σχέση της πόλης με τον φυσικό χώρο που την περιβάλλει κ.λπ.  Παραδείγματα νεκροταφείων από τον ελληνικό και διεθνή χώρο και ειδικότερα νεκροταφεία της πόλης της Θεσσαλονίκης επιβεβαιώνουν τις αρχικές υποθέσεις της συγγραφέως.

Στο έκτο άρθρο με τίτλο «Στοιχεία δόμησης παραδοσιακών κτιρίων Νομού Σερρών. Eντοπισμός και καταγραφή σε χάρτες διατηρούμενων κτισμάτων» ο αρχιτέκτων Πολυράβας Γεώργιος σχολιάζει τα ευρήματα ενός μητρώου διατηρούμενων σήμερα παραδοσιακών κτιρίων στους οικισμούς: Άνω Ποροϊων, Χρυσού, Αγ. Πνεύματος, Εμμ. Παπά, Πεντάπολης, Αλιστράτης, Κορμίστας, Ροδολίβους και Πρώτης με βάση το είδος των στοιχείων δόμησής Η χαρτογραφική απεικόνιση του κτιριακού αποθέματος επιβεβαιώνει ότι  η διατηρηθείσα παραδοσιακή αρχιτεκτονική στην περιοχή των Σερρών αποτελεί οργανικό κομμάτι της ευρύτερης γεωγραφικής περιοχής της Μακεδονίας και των νοτίων Βαλκανίων. Επιπλέον διαθέτει διακριτά στοιχεία που μπορούν να την εντάξουν στην ιστοριογραφία της ελληνικής παραδοσιακής αρχιτεκτονικής στα πλαίσια μιας μεγαλύτερης ενότητας μαζί μ’ αυτήν του Πηλίου και της Ηπείρου.

Αγαπητοί αναγνώστες

Κλείνοντας το εισαγωγικό σημείωμα του 4ου τεύχους του περιοδικού ΧωροΓραφίες σας θυμίζουμε ότι για τα θεματικά πεδία που ενδιαφέρουν το περιοδικό μας, μπορείτε να ανατρέξετε στην αρχική σελίδα του ιστοτόπου μας.

Περιμένουμε την υποβολή νέων άρθρων, τα οποία σύμφωνα με την πάγια τακτική μας, στέλνονται χωρίς τα διακριτικά των συγγραφέων σε τουλάχιστον δύο κριτές. Καταληκτική ημερομηνία υποβολής άρθρων για το επόμενο (5ο τεύχος) είναι η 30η Σεπτεμβρίου 2013.

Την υποβολή των προς κρίση άρθρων θα πρέπει να συνοδεύει δήλωση των συγγραφέων (βλέπε υπόδειγμα 1) ότι το άρθρο δεν έχει δημοσιευτεί σε άλλο περιοδικό ή πρακτικά συνεδρίων και ότι στην περίπτωση της έγκρισης ηλεκτρονικής δημοσίευσης των άρθρων τους μεταβιβάζουν τα πνευματικά δικαιώματα δημοσίευσης (βλέπε υπόδειγμα 2)

Σέρρες, 20 Δεκέμβριος 2012

Η Συντακτική Επιτροπή